Cơ chế sinh bệnh và chẩn đoán hội chứng ruột kích thích

Hội chứng ruột kích thích gây rối loạn chức năng tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón, đầy bụng… Để điều trị bệnh cần hiểu rõ cơ chế phát sinh và có phương pháp chẩn đoán chính xác. Bài viết dưới đây giải đáp thắc mắc trên cho bạn đọc.

Cơ chế phát sinh

Dưới đây là một số cơ chế làm phát sinh hội chứng ruột kích thích:

Do sự cảm thụ bất thường chức năng ống tiêu hóa, tăng tính nhạy cảm, nội tạng dễ kích thích
Tính chịu đựng của ruột bị thay đổi, giảm khả năng chịu áp lực của khối thức ăn ở một số đoạn ruột
Rối loạn vận động của ruột, tăng nhu động gây ra ỉa chảy, giảm nhu động gây hiện tượng táo bón

Chẩn đoán hội chứng ruột kích thích

Các bác sĩ có thể dựa vào các yếu tố dưới đây để chẩn đoán căn bệnh này:

1. Dựa vào triệu chứng lâm sàng

Gây ra rối loạn chức năng của hệ tiêu hóa, gây ra các triệu chứng lâm sàng trên toàn bộ ống tiêu hóa. Trong đó:

Phần trên ống tiêu hóa: Xảy ra hội chứng trào ngược dạ dày – thực quản, chứng khó tiêu, đầy chướng bụng
Phần dưới ống tiêu hóa: Chủ yếu gây ra các triệu chứng ở đại tràng (táo bón chức năng, ỉa chảy chức năng). Hiện tượng này còn được gọi là đại tràng co thắt, đại tràng kích thích hoặc rối loạn chức năng đại tràng.

2. Dựa vào tiêu chuẩn Rome II

Hội chứng ruột kích thích được chẩn đoán dựa theo tiêu chẩn Rome II. Hội nghị tiêu hóa quốc tế được tổ chức tại Rome năm 1999 đã đưa tiêu chẩn đó với nội dung như sau:

Hiện tượng đau bụng, có cảm giác khó chịu ở bụng kéo dài 12 tuần hoặc trong 12 tháng trước đó có thể không liên tục kèm theo thay đổi số lần đi đại tiện, hình dạng khuôn phân bị thay đổi, sau khi đại tiện các triệu chứng giảm đi.

Ngoài những triệu chứng trên có thể gặp thêm những triệu chứng không đặc hiệu nhưng gợi ý giúp bác sĩ chuẩn đoán bệnh:

Đi đại tiện nhiều lần trong ngày (>3 lần/ngày)
Phân thay đổi lúc lỏng, cứng, nhão
Cảm giác mót rặn
Bụng căng trướng, tức nặng bụng
Phân nhầy mũi nhưng không xuất hiện máu

Những triệu chứng không đặc hiệu trên thay đổi theo thời gian, phụ thuộc vào chế độ ăn uống. Nếu thực đơn ăn uống không phù hợp có thể gây ra các triệu chứng rối loạn ngay lập tức, vì vậy chế độ ăn kiêng hợp lý là phương pháp hữu hiệu để giảm triệu chứng của hội chứng ruột kích thích.

Triệu chứng cơ năng của hội chứng còn chia làm 2 loại:

Triệu chứng về tiêu hóa, biểu hiện chính là đau bụng, chướng hơi, rối loạn đại tiện, rối loạn phân
Các triệu chứng ngoài ống tiêu hóa phụ thuộc vào thời gian bệnh kéo dài: Đau đầu, mất ngủ, lo lắng, stress.

3. Dựa vào triệu chứng cận lâm sàng

Xét nghiệm máu bình thường.
Xét nghiệm phân và cấy phân tìm vi khuẩn bình thường.
Sinh thiết, xét nghiệm mô bệnh học đại tràng bình thường.
Chụp X – quang khung đại tràng, bình thường hoặc có rối loạn co bóp nhu động.
Nội soi đại trực tràng bình thường.

Thông qua việc thăm khám có thể giúp chúng ta phát hiện ra một số triệu chứng báo động về bệnh của mình, đồng thời chẩn đoán phân biệt với hội chứng ruột kích thích.