Hầu như ai cũng có khả năng phát triển khối u đại tràng nhưng một số người có nguy cơ cao hơn như tuổi trên 50, người hút thuốc hoặc lịch sử gia đình có khối u ruột kết phát triển thành ung thư,… U đại tràng là một polyp đại tràng, là cụm tế bào trên lớp lót của đại tràng. Phần lớn các u đều ở dạng lành tính, nhưng theo thời gian một số trở thành ung thư gây ảnh hưởng tới sức khỏe và tính mạng con người.
Dấu hiệu nhận biết khối u đại tràng
Bình thường các khối u không gây ra các triệu chứng, khi phát triển có thể gây ra một số triệu chứng như sau:
- Chảy máu trực tràng
- Có xuất hiện máu trong phân
- Các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy,…
- Đau hoặc tắc nghẽn khi một polyp đại tràng lớn có thể cản trở một phần ruột gây đau bụng, buồn nôn, nôn, táo bón nặng
Một số yếu tố nguy cơ phát triển khối u đại tràng:
- Độ tuổi: Những người bị ung thư đại tràng đa số ở độ tuổi trên 50, nguy cơ bắt đầu tăng từ tuổi 40.
- Bệnh viêm đường ruột: Một số bệnh lý về đường ruột như viêm loét đại tràng, bệnh Crohn,…có thể làm tăng nguy cơ
- Lịch sử gia đình: Trong gia đình có cha mẹ, anh chị em bị mắc ung thư đại tràng thì có nguy cơ mắc cao hơn so với những người bình thường.
- Thuốc lá và rượu bia: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ đáng kể khối u đại tràng và ung thư đại tràng. Uống rượu bia quá nhiều làm tăng khả năng phát triển các khối u đại tràng. Nếu hút thuốc và uống rượu khiến nguy cơ mắc u đại tràng cao hơn.
- Lối sống: Lối sống ít vận động khiến thời gian thải các chất cặn bã trong ruột già lâu hơn dẫn tới nguy cơ gây ung thư đại tràng
- Tình trạng cân nặng: Người thừa cân hoặc béo phí có liên quan tới tăng nguy cơ một số loại ung thư trong đó có cả ung thư đại tràng.
- Chủng tộc: Nếu là màu đen hoặc một người Do Thái, có nguy cơ cao phát triển ung thư ruột kết.
Xem thêm:
Phương pháp chẩn đoán khối u đại tràng
Một trong những khối u gây nguy hiểm cho sức khỏe là ung thư đại tràng. Các xét nghiệm sàng lọc có vai trò quan trọng trong việc phát hiện các khối u trước khi chúng trở thành ung thư. Dưới đây là một số phương pháp sàng lọc:
Tìm máu trong phân
Đây là xét nghiệm không xâm lấn tìm máu trong mẫu phân, khi làm xét nghiệm này cần cẩn thận vì chế độ ăn uống và các yếu tố khác có thể ảnh hưởng tới kết quả. Xét nghiệm này tương đối dễ dàng giúp thiết kế để tầm soát ung thư không phải tầm soát u. Có một vấn đề là hầu hết các khối u không chảy máu, cũng không loại trừ tất cả các bệnh ung thư.
Ngoài ra, máu trong phân có thể là kết quả của bệnh trĩ hoặc bệnh đường ruột khác chứ không phải ung thư. Do đó, nhiều bác sĩ khuyên nên kiểm tra các phương pháp khác thay vì các xét nghiệm tìm máu trong phân.
Soi đại tràng xích-ma
Phương pháp này bác sĩ sử dụng một ống mềm để kiểm tra trực tràng và đại tràng xích ma – khoảng 61 cm của ruột già. Có gần một nửa các trường hợp bị ung thư đại tràng tìm thấy trong khu vực này.
Phương pháp này có nhược điểm chỉ nhìn vào đoạn cuối của ruột già, xét nghiệm không phát hiện được khối u ở nơi khác trong ruột già.. Nó thường được kết hợp với một thuốc xổ bari để hình dung toàn bộ đại tràng hoặc bác sĩ có thể khuyên nên thực hiện phương pháp nội soi thay thế.
Thuốc xổ bari
Phương pháp này giúp đánh giá toàn bộ ruột bằng X- quang, Bari, một chất cản quang được đưa vào ruột dưới dạng thuốc xổ. Khi cũng có thể được thêm vào để cho độ tương phản tốt hơn trên X – quang.
Phương pháp này có tỷ lệ bỏ sót khối u cao hơn nên nó không đáng tin cậy như một số xét nghiệm khác.
Soi ruột già
Dụng cụ sử dụng: Ống mềm dài gắn với máy quay và màn hình cho phép bác sĩ xem toàn bộ đại tràng và trực tràng. Đây là thủ thuật nhạy cảm nhất đối với u trực tràng và ung thư trực tràng Nếu bất kì khối u nào được tìm thấy trong khi kiểm tra bác sĩ có thể bỏ chúng ngay lập tức hoặc lấy mẫu mô để phân tích.
Khi chuẩn bị làm thủ thật cần làm theo hướng dẫn của bác sĩ về chế độ ăn uống, thuốc nhuận tràng để giúp làm sạch đường ruột. Một số rủi ro của phương pháp này bao gồm xuất huyết và thủng thành đại tràng.
Chụp cắt lớp vi tính đại tràng
Xét nghiệm này sử dụng một máy vi tính chụp cắt lớp, một máy X – quang có độ nhạy cao đối với ruột già. Sử dụng hình ảnh máy tính, bác sĩ xem mỗi phần của ruột già và trực tràng. Trước khi chụp người bệnh cần phải thụt tháo phân.
Công nghệ mới này giúp kiểm tra đại tràng an toàn hơn, ít xâm lấn, được thực hiện nhanh mà không cần giảm đau. Nhưng kết quả không thể chính xác như nội soi thường. Ngoài ra, phương pháp này không cho phép Bác sĩ lấy bỏ khối u hoặc lấy mẫu mô. Nếu bác sĩ thấy khối u hay muốn lấy mô mẫu, sẽ cần phải nội soi.
Xét nghiệm ADN trong phân của bệnh nhân
Phương pháp mới này giúp phát hiện tế bào ung thư đã thải trong phân, các tế bào ác tính đã thay đổi ADN và kiểm tra có thể phát hiện những đột biến ADN cho một số loại khối u ung thư và khối u tiền ung thư. Xét nghiệm này được thiết kế chủ yếu để phát hiện ung thư đại tràng.
Xét nghiệm di truyền học
Phương pháp này giúp xác định xem nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư đại trực tràng bạn có thể là một ứng cử viên để xét nghiệm di truyền. Xét nghiệm này giúp xác định xem bạn có tăng nguy cơ ung thư đại tràng hoặc trực tràng không.
