Đối tượng cần nội soi đại tràng

Nội soi đại tràng là thủ thuật thăm khám trực tiếp phần đại tràng thông qua một ống soi mềm đưa qua hậu môn. Dựa vào những hình ảnh quan sát trên máy soi các sĩ có thể biết được vấn đề của đại tràng, đồng thời có phương pháp điều trị phù hợp.

Nội soi đại tràng để làm gì?

Hệ tiêu hóa là cơ quan rất khó chuẩn đoán bệnh lý. Trong khi các phương pháp hiện đại như siêu âm, chụp cắt lớp điện toán (CT) hay cộng hưởng từ (MRI) tuy rất đắt tiền nhưng có giá trị rất ít trong chẩn đoán bệnh lý về ống tiêu hóa. X-quang đại tràng bằng cách bơm barýt có thể dùng trong một số trường hợp nhưng vẫn không chính xác bằng nội soi. Dựa vào những hình ảnh trên máy nội soi mà các bác sĩ có thể phát hiện những tổn thương mặc dù rất nhỏ chỉ vài mm, có thể sinh thiết  để tìm ung thư. Không những vậy, phương pháp này còn được dùng để cắt polyp.

Đối tượng nội soi đại tràng

Nội soi chẩn đoán bệnh được thực hiện tương đối chặt chẽ. Phương pháp này được sử dụng trong những trường hợp như dưới đây:

1. Khi có các triệu chứng gợi ý bệnh lý về đường tiêu hóa

• Xuất huyết tiêu hóa dưới.
• Bệnh lý viêm, loét, u đường tiêu hóa dưới, với mục đích xác định chẩn đoán độ lan rộng, mức độ viêm, bản chất u, rà soát biến chứng của bệnh như hóa ác.
• Các triệu chứng bệnh lý tiêu hóa dưới không lý giải được: tiêu chảy kéo dài không lý giải được, đau bụng không rõ nguyên nhân.
• Rà soát ung thư giai đoạn sớm các đối tượng nguy cơ cao: đa polyp đại tràng, đại tràng gia đình, theo đõi sau cắt polyp đại tràng hóa ác qua nội soi, sau cắt đoạn ruột điều trị đại tràng, viêm loét trực đại tràng…
• Xác định bản chất các tổn thương hẹp đại tràng.
• Khi có các bất thường trên X quang khung đại tràng cản quang nhưng chưa xác định được…

2. Khi nội soi điều trị được chỉ định khi có các vấn đề cần can thiệp

• Cắt Polyp đại tràng qua nội soi.
• Nong các tổn thương hẹp đại tràng, đặt ống thông hay còn gọi stent (do ác tính, do tia xạ, do viêm mạn…).
• Cầm máu một số tổn thương như loạn sản mạch máu, chảy máu từ cuống polyp sau cắt polyp…+ Lấy dị vật đường tiêu hóa dưới

Trong trường hợp chẩn đoán đã rõ ràng như viêm, loét hay u người bệnh vẫn được chỉ định để nội soi đại tràng để lấy mẫu xét nghiệm tìm vi trùng hoặc ung thư.

Việc chỉ định nội soi đại tràng cần chặt chẽ, cần có sự cân nhắc cẩn thận của bác sỹ điều trị

Mức độ nguy hiểm khi nội soi đại tràng

Hiện nay, nội soi đại tràng được coi là thủ thuật an toàn và ít khi có tai biến. Cấu tạo của đại tràng rất dài và phần ống có nhiều chỗ gập góc hay xoắn, thủ thuật có thể làm bệnh nhân  thấy đau. Hiện tượng thủng ruột rất ít khi gặp và chỉ xảy ra với bệnh nhân bị viêm nhiễm nặng làm vách ruột mỏng đi.

Sau khi soi, bệnh nhân thường có cảm giác đầy bụng. Nguyên nhân chính do bác sĩ bơm hơi vào trong lòng ruột để thấy rõ được tổn thương. Chỉ cần xì hơi vài lần là cảm giác này nhanh chóng hết. Thủ thuật an toàn nên nội soi đại tràng có thể thực hiện cho những bệnh nhân ngoại trú không cần nhập viện.

Chuẩn bị nội soi đại tràng

Việc chuẩn bị rất quan trọng để đảm bảo cho lòng ruột thật sạch và bác sỹ không bỏ sót được tổn thương nào. Thông thường bệnh nhân nên làm theo những điều này để thuận lợi cho quá trình nội soi:

• Trước hôm nội soi một ngày, bệnh nhân chỉ nên ăn cháo, ít chất bã vào buổi sáng hoặc trưa
• Nếu nội soi buổi sáng: chiều ngày trước soi uống hết 01 chai Fleet Soda hoặc 3-4 gói Fortrans pha trong 3-4 lít nước (hay các dung dịch tẩy xổ tương đương) trong khoảng thời gian khác 3-4 giờ.
• Nếu có các chống chỉ định của Fortrans hoặc Fleet Soda, bệnh nhân được thụt tháo 3 lần vào chiều, tối ngày trước soi và sáng ngày tiến hành nội soi.
• Trong trường hợp có cắt polyp, bệnh nhân cần thông tin cho bác sĩ về các rối loạn đông máu hoặc các thuốc đang dùng nếu có.

Quá trình nội soi đại tràng

Trước khi soi, bệnh nhân sẽ được thăm khám ở hậu môn để đánh giá các tổn thương ở thấp nếu có. Sử dụng thuốc tê để làm bớt khó chịu khi đưa ống soi vào cũng như có tác dụng bội trơn.

Ban đầu bệnh nhân soi ở tư thế nằm nghiêng bên trái. Máy soi được đưa qua hậu môn và dần dần đi sâu qua các đoạn ruột. Bệnh nhân có thể thấy khó chịu, chướng bụng hay đau do ống soi làm căng ruột. Nếu quá đau thì nói với bác sỹ để điều chỉnh ngay. Thỉnh thoảng, bệnh nhân sẽ được yêu cầu thay đổi tư thế hoặc điều dưỡng sẽ ấn nhẹ vào bụng bệnh nhân. Việc làm này nhằm giúp ống soi đi dễ dàng và ít gây đau hơn. Quá trình soi kéo dài từ 5 đến 30 phút, nhanh nhất nếu được sự hợp tác tốt của bệnh nhân. Trường hợp bệnh nhân quá lo lắng, có thể được tiêm thêm thuốc an thần hay chống co thắt để bớt khó chịu.

Lưu ý sau khi nội soi đại tràng

Sau khi soi đại tràng, bệnh nhân nên nghỉ ngơi 1 thời gian ngắn. Một số vấn đề thường gặp sau soi đại tràng:

• Cảm giác đau bụng ít hay cảm giác mót rặn.
• Bụng có cảm giác chướng hơi nhẹ.

Các cảm giác này là bình thường và biến mất nhanh. Nếu bệnh nhân thấy đau nhiều hay rất khó chịu, cần báo ngay cho điều dưỡng hay bác sĩ biết.

Bác sĩ nội soi sẽ giải thích về các tổn thương ghi nhận và điều dưỡng sẽ hẹn ngày lấy kết quả sinh thiết nếu có. Cần lấy kết quả sinh thiết sớm vì nó rất quan trọng để có chẩn đoán chính xác hơn.