Hiện tượng phình đại tràng bẩm sinh ở trẻ em gây ra chứng táo bón mạn tính, đây là một trong những nguyên do gây tắc ruột ở trẻ sơ sinh. Vậy làm thế nào để nhận biết bệnh lý này ở trẻ em và biện pháp xử lý khi gặp phải tình trạng này. Cùng tham khảo những thông tin dưới đây.
Nguyên nhân gây phình đại tràng bẩm sinh
Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây phình đại tràng bẩm sinh và bệnh lý này có tính chất di truyền. Khi còn ở trong bài thai, sự phát triển của ống tiêu hóa theo chiều từ trên xuống dưới và cùng theo đó là sự phát triển của hệ thống thần kinh chi phối cho ruột. Hệ thần kinh này nhận cảm giác có thức ăn hay phân trong lòng ruột, rồi chuyển đến cơ thành ruột thông qua các hạch ở hai đám rối thần kinh mang tên là Aubach và Meissner.
Do đó, khi trẻ sinh và lớn lên ruột có được nhu động giúp cho trẻ đi cầu bình thường. Trong trường hợp nếu hạch ở hai đám rối thần kinh đó không có, ruột của trẻ không co bóp và khiến trẻ không đi đại tiện được.
Nhận biết phình đại tràng bẩm sinh
Các dấu hiệu đặc trưng của phình đại tràng bẩm sinh tiêu biểu như:
Táo bón, nhiều trẻ không tự đi đại tiện được cần phải thụt tháo thường xuyên
- Bụng trướng hơi
- Kém ăn
- Suy dinh dưỡng
- Gầy sút
- Kém ăn
Đối với trẻ sơ sinh, bụng căng trướng không đi phân su say 24 giờ hoặc chỉ đại tiện khi dùng ống thông đưa vào hậu môn kích thích. Khi được kích thích hậu môn trẻ ra nhiều phân. Mặt khác, do bụng trướng căng nên trẻ thường xuyên bị nôn.
Với trẻ trên 1 tuổi có dấu hiệu táo bón kéo dài kèm theo dấu hiệu “tháo cống”, bụng trướng cần xem xét tới bệnh phình đại tràng bẩm sinh và đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa ngay. Tuy nhiên, không phải bất cứ trẻ nào sau khi sinh 24 giờ không đại tiện được đều là bị phình đại tràng bẩm sinh vì có thể trẻ đó bị dị dạng hậu môn bẩm sinh cũng không đại tiện được.
Chuẩn đoán phình đại tràng bẩm sinh
Khi có các dấu hiệu nghi ngờ bệnh lý, các bác sĩ yêu cầu chụp X-quang khi đó trên phim không chuẩn bị có hình ảnh tắc ruột thấp, đại tràng giãn nhiều hơi, trẻ lớn có hình ảnh các u phân lấm tấm ở hố chậu.
Chụp đại tràng có cản quang bằng baryt cho hình ảnh đại tràng sigma giãn to, trực tràng teo nhỏ, giữa là đại tràng trung gian giống như hình cái phễu hoặc hình đuôi lợn. Ngoài ra còn có các hình ảnh phụ khác như đại tràng dài ra, thuốc ngấm không đều ở đoạn vô hạch, thuốc lưu lại trong đại tràng trên 24 giờ.
Chụp đại tràng có cản quang là xét nghiệm cơ bản giúp chẩn đoán xác định bệnh Hirschsprung với tỷ lệ chính xác là 85%. Xét nghiệm này không có giá trị chẩn đoán trong trường hợp vô hạch toàn bộ đại tràng, vô hạch cực ngắn hoặc trên những bệnh nhi đã được làm hậu môn nhân tạo.
Các phương pháp chuẩn đoán khác như:
- Sinh thiết trực tràng qua đường hậu môn
- Hút sinh thiết cho kết quả vắng mặt các tế bào hạch phó giao cảm ở đám rối thần kinh Meissner Auerbach.
- Xét nghiệm giải phẫu bệnh cho tỷ lệ chính xác 95 – 100%
Đo áp lực bóng trực tràng – hậu môn cho kết quả không thấy có hiện tượng chun giãn của cơ thắt trong, xét nghiệm này thường chỉ áp dụng được ở trẻ sơ sinh từ ngày thứ 12 trở đi. Độ chính xác của phương pháp này khá cao từ 85 – 100%.
Bác sĩ khuyên gì khi bị phình đại tràng bẩm sinh?
Tùy thuộc vào mức độ của bệnh mà các bác sĩ sẽ có hướng điều trị cụ thể. Ở mức độ nặng nhẹ các bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc kết hợp với chế độ nuôi dưỡng, nhưng bệnh không được triệt để.
Phương pháp duy nhất giúp trẻ khỏi bệnh là cắt bỏ đoạn trực đại tràng vô hạch, nối đầu đại tràng lành với ống hậu môn. Thời điểm phẫu thuật tùy thuộc vào lúc phát hiện và mức độ nặng nhẹ của bệnh, có hay chưa có biến chứng, tình trạng chung của trẻ…
Hiện nay, khi mắc, bệnh nhân sẽ được áp dụng phương pháp phẫu thuật Pullthrough chỉ cần phẫu thuật một lần và được thực hiện trong hậu môn nên không để lại sẹo cho trẻ, có thể áp dụng phẫu thuật cho trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi.
Đối với những trẻ bị bệnh nặng, đoạn vô hạch dài có thể kết hợp với mổ nội soi ở ổ bụng (phương pháp này trước đây chỉ áp dụng cho người lớn). Để đạt hiệu quả cao, các bậc cha mẹ cần lưu ý:
- Tạo cho con thói quen ăn nhiều chất xơ
- Uống nhiều nước
- Tập thói quen đi cầu đúng giờ hằng ngày.
- Khi thấy bé có biểu hiện táo bón và táo bón kéo dài kèm theo tiêu chảy bất thường, cần đưa con đến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Khi mắc bệnh phình đại tràng, các chức năng của cơ thể rối loạn hoàn toàn. Ðến một mức độ nào đó, cơ thể của trẻ không thể phát triển (chậm lớn, suy dinh dưỡng…). Trong những trường hợp biến chứng, táo bón kéo dài, phân tích tụ lâu ngày bị cứng lại không thể cho ra ngoài được gây tắc ruột. Nếu không được điều trị, sẽ có thể gây viêm phúc mạc và tử vong.
