U đại tràng lành tính ngày càng được phát hiện nhiều do sự phát triển của kỹ thuật nội soi. Loại u này có nhiều dạng khác nhau. Bài viết dưới đây giới thiệu cho bạn đọc một số thông tin về các dạng u lành tính của đại tràng.
Thông thường u đại tràng được chia làm 2 loại chính:
- U ở niêm mạc: Thường gặp nhất là u tuyến, chiếm đại đa số trong các loại u lành tính của đại tràng
- U ở thành đại tràng: Hiếm gặp hơn nhiều, u xuất phát từ tổ chức liên kết, thường gặp là u mỡ, u xơ, u cơ, u máu, u mạch máu.
Polip đại tràng
Là bệnh lý hay gặp ở đại tràng, được phát hiện bằng phương pháp nội soi
1.Vị trí, hình dạng
Vị trí: Càng ở cuối ống tiêu hóa gặp càng nhiều, nhiều nhất ở trực tràng và đại tràng sigma. Polip có thể tập trung tại 1 đoạn hoặc rải rác khắp đại tràng.
Số lượng: Thưng là một nhưng có thể là 2-3 cái hoặc hàng chục cái
Hình dạng: Phần lớn là hình tròn hay bầu dục có đường kính từ 1mm đến vài cm. Có thể có cuống dài rất di động nhưng có thể không có cuống. Thường có màu đỏ tươi.
2. Triệu chứng
Triệu chứng lâm sàng của polip phụ thuộc số lượng, vị trí, kịch thước và cấu tạo đại thể. Các triệu chứng thường gặp là:
- Chảy máu: Thường chảy máu đỏ tươi kèm theo phân có khi chảy máu đơn thuần hoặc chảy máu ít một, hiện tượng kéo dài gây thiếu máu. Có thể chảu máu từng đợt có thời kỳ dài yên tĩnh.
- Rối loạn tiêu hoá: Biểu hiện bằng ỉa chảy hoặc táo bón.
- Đau bụng
- Triệu chứng đặc biệt khác: Có thể bắt đầu bằng triệu chứng của lồng ruột. Nếu polip ở trực tràng có cuống dài thì có thể sa ra ngoài khi đi ngoài
3. Chẩn đoán
Việc chẩn đoán dựa vào các yếu tố sau:
- Lâm sàng : triệu chứng chủ yếu là ỉa ra máu
- Soi đại trực tràng: Thấy polip trong lòng đại tràng hoặc trực tràng, di động và lẩn tránh trước ống soi.
- Chụp khung đại tràng cản quang: Phải có kỹ thuật hoàn hảo.
- Chụp nghiêng có ép: Dùng thuốc làm thay đổi nhu động. Chụp khi thuốc đầy, thuốc ít và sau khi bơm hơi.
Hình ảnh polip là một vệt sáng, bờ rõ, trong đều, rất di động thay đổi qua các lần khám và cùng một lần khám ở các thời điểm khác nhau.
4. Biến chứng
Số lượng polip càng nhiều thì tỷ lệ ung thư hoá càng cao. Theo phân tích của Shiuya và Wolf ( 1975) 5786 u tuyến đã được lọại bỏ bằng nội soi thấy:
Nếu số lượng là 1 u: Ung thư tại chỗ là 13,8%, ung thư xâm lấn là 8,2%.
Nếu số lượng là 2 u: Ung thư tại chỗ là 21,3% , ung thư xâm lấn là 16%.
5. Điều trị
Phẫu thuật là phương pháp tốt nhất. Dựa vào vị trí, tính chất, số luợng và sự phân bố mà bác sỹ có phương pháp điều trị:
- Cắt bỏ polip bằng nội soi hoặc phẫu thuật
- Cắt đoạn đại tràng cùng với polip
- Cắt bỏ toàn bộ đại tràng
U mỡ
Đây là bệnh lý hiếm gặp, chiếm khoảng 1-10% trong tổng số các u lành tính của đại tràng
1. Vị trí, hình dạng
Vị trí: U thường phát triển ở lớp dưới niêm mạc (bên trong), hiếm hơn là phát triển ở lớp dưới thanh mạc
Hình dạng: U thường có chân rộng, đôi khi cũng có cuống và gọi nó là u mỡ dạng polip. Kích thước của nó có thể nhỏ như hạt đỗ hoặc to bằng quả cam. Phần lớn gặp ở người trên 40 tuổi.
U được cấu tạo gồm những miếng mỡ có kích thước khác nhau và được ngăn cách bằng vách xơ. Nếu ở trong u mỡ có nhiều tổ chức liên kết thì được gọi là u xơ mỡ.
2. Triệu chứng
Bệnh có tiến triển chậm nên hầu như không có triệu chứng. Giai đoạn sau xuất hiện táo bón, ỉa chảy thất thường, đôi khi có máu và dịch nhày. Nếu u to, có thể sờ thấy u với tính chất di động, mặt nhẵn. Đôi khi có thể có triệu chứng lồng ruột cấp hoặc mạn.
3. Chẩn đoán
Việc chẩn đoán để xác định được u mỡ rất khó, chủ yếu dựa vào Xquang. Tuy vậy cũng có thể nhầm với một ung thư.
4. Biến chứng
Dễ dẫn đến lồng ruột, cũng có thể ung thư hóa dưới thể sarcoma (ít gặp).
5. Điều trị
Phương pháp: Cắt đoạn đại tràng với khối u
U xơ
U xơ đại tràng rất hiếm gặp. U phát triển thường không có triệu chứng. Đôi khi bắt đầu bằng triệu chứng của lồng ruột. U phát triển có thể bị loét về phía phúc mạc hay và ở niêm mạc hoặc ung thư hoá.
U cơ
Đặc điểm của loại u này phát triển từ lớp cơ ở trong nhiều hơn ở lớp cơ ngoài. Mặt của khối u thì nhẵn. U có thể phát triển làm hẹp lòng ruột và là dấu hiệu đầu tiên để chẩn đoán. Khối u có thể gây lổng ruột, loét chảy máu hoặc ung thư hoá.
U mạch máu
Đây là trường hợp hiếm gặp, có triệu chứng là chảy máu. Có thể chảy máu thường xuyên hoặc thành từng đợt, có khi bị chảy máu dữ dội khi đại tiện. Soi trực tràng và đại tràng, thấy xuất hiện những búi mạch máu hình chùm nho nhô lên từ lớp dưới niêm mạc. Việc chẩn đoán u máu đại tràng trước khi mổ rất hiếm.
U lành tính khác
Một số trường hợp hiếm gặp về u lành tính của đại tràng như: U bạch huyết, u xơ thần kinh. Các u phát triển nhưng không gây ra triệu chứng hoặc các triệu chứng rất ít nên rất khó chẩn đoán khi mổ. Khi chẩn đoán được đều có chỉ định ngoại khoa là cắt bỏ khối u.
